Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za 2014 rok trzem japońskim naukowcom, Isamu Akasaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamura za „wynalezienie skutecznych niebieskich diod elektroluminescencyjnych, które umożliwiły powstanie jasnych i energooszczędnych źródeł światła białego”.

Tegoroczni laureaci Nagrody Nobla zostali nagradzeni za wynalezienie nowych energooszczędnych i przyjaznych dla środowiska źródeł światła – diod LED emitujących światło niebieskie. Zgodnie z duchem Alfreda Nobla nagroda ta wyróżnia wynalazki przynoszące ludzkości największe korzyści. Niebieskie diody LED umożliwiły nowy sposób wytwarzania światła białego.  Źródła światła LED stały się trwalszą i bardziej efektywną alternatywą dla starszych typów lamp.
 

 

Kiedy Isamu Akasaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamura na początku lat 90-tych uzyskali wiązkę jasnego niebieskiego światła z półprzewodnika, zapoczątkowali fundamentalną transformację techniki oświetleniowej. Czerwone i zielone diody istniały już od dłuższego czasu, ale bez światła niebieskiego niemożliwe było stworzenie źródła światła białego. Mimo znacznych wysiłków środowisk naukowych i przemysłu, stworzenie niebieskich diod LED pozostawało wyzwaniem przez trzy dekady.

Nagodzeni naukowcy odnieśli sukces, gdy nie udało się wszystkim innym. Akasaki współpracował z Amana na Uniwersytecie w Nagoya, a Nakamura był zatrudniony w firmie Nichia Chemicals, małej firmie w Takamatsu. Ich wynalazki były rewolucyjne. Żarówki oświetlały XX wiek, źródła światła LED staną się lampami XXI wieku.

Białe lampy LED emitują jasne, białe światło, są długowieczne i energooszczędne. Są one stale rozwijane, maja coraz wyższą skuteczność i strumień świetlny. Najnowszy rekord wynosi już ponad 300 lm/W. Ponieważ około jednej czwartej światowego zużycia energii elektrycznej jest przeznaczone na cele oświetleniowe, diody LED przyczyniają się do oszczędzania zasobów Ziemi. Obniżają także zużycie materiałów dzięki temu, że mają trwałość do 100 tys. godzin, w porównaniu do 1000 godzin dla żarówek i 10 tys. godzin dla lamp fluorescencyjnych.

Źródła światła LED są też nadzieją na podniesienie jakości życia ponad 1,5 miliarda ludzi na całym świecie, którzy nie mają dostępu do sieci elektroenergetycznych. Ze względu na niskie zapotrzebowanie na moc elektryczną mogą być one zasilane za pomocą taniej energii uzyskiwanej lokalnie z fotowoltaicznych ogniw słonecznych.

Wynalezione przed dwudziestu laty niebieskie diody LED przyczyniły się do stworzenia całkowicie nowych źródeł światła białego z korzyścią dla nas wszystkich.

Źródło: nobelprize.org