Międzynarodowy Dzień Światła ustanowiony przez UNESCO i obchodzony po raz pierwszy 16 maja 2018 r., stał się okazją do rozmowy z Panem Rafałem Gawrylakiem – Prezesem Zarządu ES-SYSTEM, czołowej polskiej firmy specjalizującej się w oświetleniu profesjonalnym.
Rafał Gawrylak – Prezes Zarządu ES-SYSTEM S.A.
Marek Kołakowski: Często używany termin „rewolucja ledowa” wiązał się początkowo głównie z pojawieniem się ledowych źródeł światła. Ten początkowy etap rewolucyjnych zmian w technice oświetlenia sztucznego mamy już za sobą, a obecnie można mówić śmiało o „drugiej rewolucji ledowej”, której zasięg jest jeszcze szerszy.
Rafał Gawrylak – Prezes Zarządu ES-SYSTEM S.A.:
Technologią, która zyskuje coraz większa popularność są Inteligentne Systemy Sterowania (ISS), które zapewniają aktywne zarządzanie oświetleniem. Inteligentne oświetlenie LED to takie, które adaptuje oświetlenie do warunków w otoczeniu, preferencji użytkowników i w efekcie maksymalizuje oszczędność energii. Taki system, za pomocą odpowiednich opraw, czujników oraz sterowników, wpływa na funkcjonowanie nowoczesnego budynku. Adaptacyjne systemy sterowania, wykorzystujące czujniki natężenia oświetlenia i obecności, same dbają o zapewnienie odpowiedniej ilości światła. Określone rodzaje czujek pozwalają uwzględnić wpływ światła dziennego, czy monitorować obecność użytkownika. Infrastruktura oświetleniowa sterowana cyfrowo pozwala zarządzać różnymi strefami pomieszczeń w komfortowy sposób, na przykład za pomocą aplikacji. Personalizacja oświetlenia, zdalne ustawianie temperatury i natężenia światła jest możliwe w czasie rzeczywistym. Ta technologia umożliwia rozpoznanie potencjału, ale i potrzeb budynków, dzięki czemu udaje się opracować dedykowane projekty oświetleniowe. Dodatkowo połączenie systemu oświetlenia z urządzeniami, które działają na terenie obiektu, sprawia, że światło jest nie tylko optymalne pod względem jakości i natężenia, ale również energooszczędności.
MK: Jakie nowe trendy w technice oświetleniowej pojawiły się lub znacząco rozwinęły wraz z masowym rozpowszechnieniem nowych źródeł światła LED?
RG: Światło na wiele sposobów wpływa na fizjologię i zachowanie ludzi. Człowiek, przybywając w nasłonecznionym miejscu, odczuwa poprawę samopoczucia, ma więcej energii, poprawia mu się przemiana materii, normuje ciśnienie. Organizm ludzki pod wpływem promieni słonecznych przyswaja witaminy D i E, kwas askorbinowy i mikroelementy. Zmniejszone dawki światła powodują, że organizm zaczyna produkować więcej kortyzolu, tzw. hormonu stresu oraz serotoniny, która odpowiada za wywoływanie uczucia senności. Ponieważ coraz więcej czasu spędzamy w pomieszczeniach bez naturalnego oświetlenia powstaje konieczność realizacji aktywnego biologicznie oświetlenia sztucznego, które jest w stanie naśladować w tym zakresie oświetlenie naturalne. Dlatego trendem, coraz bardziej popularnym na rynku oświetleniowym jest Human Centric Lightning (HCL). Zgodnie z ideą HCL oświetlenie ma zapewniać nie tylko optymalne warunki widzenia, ale także być zgodne z naturalnym dobowym rytmem człowieka i przez to pozytywnie wpływać na prawidłowe funkcjonowanie organizmu oraz dobre samopoczucie. W ES-SYSTEM opracowaliśmy technologię CIRCADIAN, która wspiera okołodobowy rytm życia człowieka. Dzięki temu rozwiązaniu możemy zwiększyć efektywność pracy w biurze, nauki w szkole, rekonwalescencji pacjentów w szpitalach i ośrodkach opieki, pomagać wypocząć, relaksować się i przygotować do snu. Agencje badające rynek oświetlenia elektrycznego prognozują, że wielkość rynku HCL w Polsce w 2020 r. osiągnie wartość około 44 mln euro. Najbardziej zainteresowane tą koncepcją będą segmenty budynków biurowych, medycznych, edukacyjnych i mieszkalnych oraz sklepy wielkopowierzchniowe.
MK: Jakie znaczenie ma inteligentne oświetlenie dla poszczególnych zastosowań profesjonalnych, np. w oświetlaniu miast, obiektów biurowych, handlowych, służby zdrowia i przemysłowych.
Za pomocą odpowiednio dobranej oprawy oświetleniowej jesteśmy w stanie zmienić charakter budynku – nadać mu niepowtarzalny wygląd, uwypuklić jego cechy szczególne. Dobrze wykonany projekt oświetlenia obiektów handlowych pozwala w znacznym stopniu podnieść atrakcyjność oferowanych towarów i tym samym zwiększyć ich sprzedaż. Odpowiednie oświetlenie pomieszczeń szkolnych, w których uczą się dzieci, wpływa na ich samopoczucie, poziom koncentracji i chęć nauki. Pozwala lepiej skupiać się na wykonywanych czynnościach, co przekłada się na pozytywne wyniki w nauce. Natomiast zastosowanie odpowiedniego światła w szpitalach pomaga aktywizować chorych i przyśpiesza rekonwalescencję pacjentów. Inteligentne zarządzanie oświetleniem dotyczy również całych miast. Dzięki zastosowaniu ISS możemy dopasować światło do indywidualnych potrzeb dzielnic, czy ulic, uwzględniając takie parametry jak: warunki pogodowe lub natężenie ruchu. Szacuje się, że do 2027 r. wartość tego rynku wynosić będzie nawet 5,5 mld dolarów.
MK: W czasach przed „rewolucją ledową” zwykło się przyjmować, że dobry projekt oświetleniowy powinien być wynikiem współpracy architekta, inżyniera techniki świetlnej i inżyniera instalacji elektrycznych. Dzisiaj zapewne w takiej współpracy musi brać udział więcej specjalistów. Reprezentanci jakich branż technicznych są dziś potrzebni do stworzenia doskonałego oświetlenia?
Obecnie projekt oświetleniowy to znacznie więcej niż wybór i odpowiednie rozmieszczenie opraw. Światło ma dawać komfort przebywania w poszczególnych pomieszczeniach oraz przyczyniać się do oszczędności energii, a co za tym idzie, minimalizacji kosztów użytkowania. Dlatego współcześni projektanci, już na pierwszym etapie omawiania koncepcji projektu, poświęcają zagadnieniom związanym z oświetleniem bardzo dużo uwagi. Do stworzenia dobrego, efektywnego projektu oświetlenia konieczna jest współpraca m. in inwestora, architekta, projektanta elektryka, a więc wszystkich wcześniej wskazanych.
MK: Czy w Polsce mamy dostatecznie wykształcone kadry specjalistów do tworzenia rozwiązań konkurencyjnych na rynkach światowych?
RG: W Polsce świadomość społeczeństwa jeśli chodzi o oświetlenie jest nadal stosunkowo niska. Na szczęście jest coraz więcej kampanii społecznych oraz inicjatyw edukacyjnych, dzięki którym rośnie wiedza ludzi na temat roli światła w życiu człowieka. Międzynarodowy Dzień Światła, który przypada na 16 maja, jest dobrym pretekstem do popularyzacji wśród Polaków zagadnień związanych z dobrej jakości oświetleniem. Mamy nadzieję, że wzrost świadomości społeczeństwa na temat znaczenia światła przyczyni się do większego zainteresowania młodych ludzi – architektów i inżynierów – łączeniem swojej przyszłości z projektowaniem i realizacją oświetlenia. Od niedawna, w Polsce, studenci mogą wybrać kierunek Architektura Światła. To studia, które łączą w sobie sztukę kreacji światłem i naukę techniki oświetlania przestrzeni. Studia te pozwalają zdobyć wiedzę na temat projektowania instalacji oświetleniowych zarówno użytkowych jak i dekoracyjnych. ES-SYSTEM aktywnie wspiera działalność edukacyjną w zakresie oświetlenia organizując i prowadząc zajęcia z techniki oświetleniowej. Ten zawód jest jeszcze niezbyt popularny w Polsce, ale na pewno otwiera ciekawą i bardzo perspektywiczną ścieżkę zawodową.
MK: Jak daleko zaszliśmy na drodze do zdrowego i inteligentnego oświetlenia? Czy Polska nadąża za innymi, czy wleczemy się w ogonie zmian? Czy polscy inwestorzy doceniają możliwości tworzone przez technikę oświetlenia LED i czy je wykorzystują?
Polska podąża za światowymi trendami. Oprawy ES-SYSTEM można spotkać zarówno w kraju, jak i za granicą, gdzie z powodzeniem konkurujemy jakością z największymi międzynarodowymi graczami. W 2017 r. sprzedaż zagraniczna ES-SYSTEM stanowiła ponad 20% całości sprzedaży. Umocniliśmy swoją pozycję na rynku Unii Europejskiej, w Azji i na Bliskim Wschodzie. Możemy pochwalić się takimi realizacjami jak: oświetlenie największego baru piłkarskiego Admiral Arena Prater w Wiedniu, kasyna Admiral Casino w Zagrzebiu, stadionu piłkarskiego drużyny Olimpique Marsylia, nowoczesnego centrum medycznego New Hospital Chirec Delta w Brukseli, ambasady Kanady w Paryżu, biurowca Al Khorayef Tower w Arabii Saudyjskiej, czy biurowca CI Tower w Londynie. To pokazuje, że możemy z powiedzeniem konkurować z innymi producentami z krajów wysoko rozwiniętych.
MK: Czy sprzęt oświetlenia technicznego może być ładny? Jakie znaczenie w oświetleniu profesjonalnym ma design opraw oświetleniowych?
Jedną z zalet LED’ów jest to, że stwarzają one nieograniczone możliwości dla architektów i designerów światła, co jest szczególnie ważne w oświetleniu architektonicznym i iluminacjach . Pozwalają one bowiem uzyskać kształty opraw, które w tradycyjnych rozwiązaniach nie były możliwe. Wcześniej jedynie obudowywano źródła światła, więc oprawy musiały oddawać jego kształt. Dzisiaj, dzięki LED’om, jesteśmy w stanie zaprojektować źródło światła, tak aby design oprawy odpowiadał oczekiwaniom klienta.
MK: Dziękuję za interesującą rozmowę i życzę wielu kolejnych sukcesów w dalszym rozwoju firmy.
