LIGHTING.PL - Oświetlenie domu cz. 9 Otoczenie domu

Światło w ogrodzie – magia i inwestycja

Inwestując pieniądze i pracę w piękno ogrodu spodziewasz się zwrotu poczynionych nakładów. Następuje on wprawdzie w postaci niematerialnej, ale z pewnością doznania estetyczne warte są poniesionego trudu. Dlaczego jednak ogród ma cieszyć tylko za dnia? Przecież wtedy często nie ma Cię w domu, a po powrocie szybko zapada zmrok i to, co mogłoby być źródłem relaksu, tonie w ciemności. Czy wychodząc wieczorem do ciemnego ogrodu musisz czuć się jak w czarnej kuli i błądzić po omacku w ciemnościach? Przecież wystarczy trochę światła żebyś mógł spojrzeć dalej i cieszyć się pięknem otoczenia domu, odkrywać magiczne widoki, których nie dostrzeżesz za dnia. Ogród to nie tylko rośliny
	Pojęcie oświetlenia ogrodowego nie powinno być zawężane jedynie do światła stosowanego wśród ogrodowej zieleni. Prawdziwie piękne efekty uzyskasz myśląc jednocześnie o oświetleniu całego otoczenia domu. W ogrodzie będą to przede wszystkim ścieżki, murki i schody, oczka wodne, drzewa i rabaty kwiatowe, altany, pergole i miejsce grilowania. W bliższej okolicy domu światła potrzebują furtki i bramy, drzwi wejściowe, podjazdy i tarasy. Nie musi to być światło silne, ważne raczej by było obecne w wielu punktach na całym terenie wokół domu i w ogrodzie. Światło nie powinno oświetlać całej przestrzeni równomiernie. Ogród to nie boisko piłkarskie. Ma swoje ukształtowanie przestrzenne, swoją dramaturgię, którą można ukazać, a nawet znacznie wzmocnić. Dlatego światło w poszczególnych punktach przestrzeni wokół domu powinno być różnorodne i pozwalać na kreowanie wielu odmiennych „scen świetlnych” w zależności od potrzeb, nastroju, a nawet pory roku.
Techniki oświetleniowe w ogrodzie Specjaliści od oświetlenia znają i używają wielu technik oświetlenia i iluminacji. Nie zawsze jednak odwołujemy się do ich pomocy. Warto poznać kilka ze sposobów oświetlania przydatnych w otoczeniu naszego domu, aby samodzielnie eksperymentować z nimi w świadomy sposób lub precyzyjnie formułować swoje oczekiwania w rozmowach z architektem krajobrazu.

Przednie oświetlenie daje cienie

Cienie rzucane przez oświetlone obiekty, na powierzchnie, szczególnie na ściany budynków lub ogrodzeń, mogą stworzyć bardzo plastyczne efekty. Można je osiągnąć przez skierowanie skoncentrowanej wiązki światła na obiekt, np. roślinę lub rzeźbę, za którą znajduje się ściana budynku lub murowane ogrodzenie. Obiekt będzie jasno oświetlony od strony padania światła, a na ścianie za nim pojawi się cień. W zależności od kąta padania wiązki świetlnej cienie będą dłuższe lub krótsze tworząc bardziej lub mniej dramatyczny efekt wizualny.

Tylne oświetlenie uwidacznia zarys obiektu

Jest to technika przeciwna do rzucania cieni. Oprawa oświetleniowa jest umieszczana za obiektem. Przednia część oświetlanego przedmiotu tonie w cieniu, a światło padające od tyłu tworzy wokół niego swoistą świetlną aureolę uwidoczniając jedynie jego ciemny zarys.

Światło z dwóch stron daje miękkie oświetlenie

Jeśli twoim zamiarem jest pokazanie piękna rzeźby ogrodowej lub starego, sękatego pnia, uzyskasz bardzo urokliwy efekt miękkiego oświetlenia, jeśli oświetlisz go jednocześnie z dwóch stron. Takie światło nie tylko rozjaśni przedmiot, ale wyeliminuje ostre cienie, a w wypadku obiektu o ażurowej konstrukcji, pokaże jej przestrzenną strukturę i mnogość detali.

Oświetlenie od góry

Technika oświetlenia górnego, za pomocą opraw świecących wyłącznie w dół, tzw. „downlightów”, jest powszechnie używana we wnętrzach, a w otoczeniu domu może być użyteczna dla wydobycia z mroku szczególnych miejsc. Nabudowywanych opraw świecących w dół możesz użyć do oświetlenia wejść do budynków, nad drzwiami, do ogólnego oświetlenia altan ogrodowych. Wbudowane oprawy punktowe typu downlight” umieszczone w okapie dachu wokół domu zapewnią oświetlenie dużych powierzchni ścian zewnętrznych.

Oświetlenie od dołu - podświetlenie
Rozwiązaniem użytecznym w ogrodzie może okazać się podświetlenie obiektu od dołu. Można je zastosować np. w przypadku pnia drzewa lub obrośniętej zielenią pergoli. W ziemi, w pobliżu pnia drzewa lub pod pergolą wystarczy zainstalować np. oprawy dogruntowe świecące w górę. Pień i dolne konary drzewa zostaną jasno oświetlone. Gęstwina liści lub zieleń pergoli rozproszą światło i miękko odbiją je w kierunku podłoża. To samo rozwiązanie sprawdzi się przy iluminacji altany. Oprawy można wtedy zainstalować np. przy słupach nośnych, na których wspiera się jej dach.

Symulowane światło księżyca

Naturalne światło księżyca może tworzyć w nocnym ogrodzie bardzo romantyczne efekty. Nie musimy być jednak zależni od bezchmurnego nieba. Podobne oświetlenie możemy stworzyć sztucznie. Wystarczy zamontować jedną lub dwie niezbyt silne oprawy reflektorowe w konarach drzewa, na drugim lub trzecim poziomie gałęzi i skierować je ku ziemi. Oprawy powinny mieć matowe, rozpraszające klosze. Promienie światła sztucznego przechodząc przez konary i liście stworzą na ziemi pod drzewem efekt podobny do naturalnego światła księżycowego subtelnie oświetlając teren wokół drzewa.

Światło na zewnątrz domu
Oświetlenie zewnętrzne upiększy twój dom, uczyni go bezpieczniejszym i wydłuży czas przyjemnie spędzany na zewnątrz. Jest to inwestycja, która podwyższa także wartość obiektu.

Furtka, brama i drogi do wejścia

Najmilsi goście odwiedzają nas przeważnie wieczorami. Wejście do twojego domu to dla nich pierwsze wrażenie, które może nastroić ich pozytywnie. Odczucie gościnności i bezpieczną atmosferę możesz wywołać przy pomocy właściwego oświetlenia przy furtce lub bramie wejściowej, na dróżce wiodącej od furtki do ganku lub drzwi domu i na podjeździe dla samochodów.
Przy furtce w ogrodzeniu umieść oprawę ścienną z kloszem rozpraszającym, świecącą ciepłym, lecz niezbyt mocnym światłem. Wzrok osób wchodzących z ciemności do rozświetlonego wnętrza domu powinien adaptować się stopniowo.

Ścieżki, schody, podjazd i droga do garażu powinny być oświetlone, aby umożliwić gościom i domownikom łatwe i bezpieczne poruszanie się w ciemności. Możesz zainstalować oprawy dogruntowe, niskie oprawy słupkowe lub oprawy ścienne, jeśli droga prowadzi wzdłuż budynku lub ogrodzenia. Takich samych opraw możesz użyć także dla określenia granic dłuższych dróg wjazdowych dla samochodów. Słupki o wysokości około 0,5 m będą tu doskonałe. Najlepiej użyć opraw z kloszami rozpraszającymi światło i przesłonami kierunkującymi je ku ziemi dla zabezpieczenia przed olśnieniem.

Oprawy ścienne po każdej stronie drzwi wejściowych zapewnią bezpieczeństwo na schodkach, dodadzą ciepła i zaproszą do wejścia. Pod stropem ganku lub innego zadaszenia nad wejściem, można umieścić sufitową oprawę wbudowaną, nabudowaną lub zwieszaną. Oddzielne wejście boczne oświetl jedną mniejszą oprawą ścienną umieszczoną po stronie zamka do drzwi.

Przy drzwiach garażowych można zainstalować oprawy ścienne, które zapewnią bezpieczeństwo członków rodziny używających samochodu po zmierzchu. Wygodne będzie tu użycie opraw z czujnikami ruchu reagującymi na nadchodzące osoby lub nadjeżdżające auto. Można też użyć czujników zmierzchowych, które załączą oprawy automatycznie, gdy zapadnie zmrok i wyłączą, gdy się rozwidni, redukując w ten sposób zużycie energii i zapewniając bezpieczeństwo, gdy nie ma cię w domu. Nie zapomnij o oświetleniu zewnętrznych zejść do piwnic i dróżek prowadzących do budynków gospodarczych.

Iluminację ścian domu uzyskasz dzięki oprawom punktowym zamontowanym w okapie dachu. Takie oświetlenie zwiększy bezpieczeństwo, jeśli zastosujesz je także od tylnej strony domu, która zwykle tonie w mroku. Aby jednak oszczędzać energię warto zastosować tam czujniki ruchu, które załączą światło tylko wtedy, gdy ktoś się tam pojawi. Automatyczny programator czasowy może kontrolować część twojego oświetlenia zewnętrznego tak, aby wyłączyć je o właściwej porze, natomiast podstawowe oświetlenie zapewniające bezpieczeństwo można pozostawić włączone na całą noc. Innym sprawdzonym sposobem zapewnienia bezpieczeństwa jest użycie programatorów czasowych w oświetleniu wnętrza domu tak, aby wywołać wrażenie obecności i aktywności mieszkańców wtedy, gdy w rzeczywistości nie ma ich w domu.

Światło w ogrodzie

Oświetlenie ścieżek i schodków ogrodowych
Nie ma chyba nic bardziej zachęcającego do nocnego spaceru i przebywania w ogrodzie niż dobrze oświetlone ścieżki. Dzięki nim możemy nawet nocą bezpiecznie dotrzeć w najdalsze zakamarki ukryte wśród zieleni. Widoczne z daleka ścieżki i ich najbliższe otoczenie dają orientację w rozległości i ukształtowaniu terenu, tworzą nocny krajobraz. Jest wiele sposobów, aby to osiągnąć przez użycie dyskretnego, niezbyt silnego oświetlenia oprawami stojącymi umieszczonymi po bokach ścieżek lub dogruntowymi wmontowanymi w powierzchnię ścieżki lub w jej pobliżu. Przydadzą się także oprawy montowane w lub na murkach biegnących przy dróżkach.
Oświetlenie niskiej zieleni
Jeśli zainwestowałeś w stworzenie pięknego krajobrazu w swoim ogrodzie z rabatami kwiatowymi i niskimi krzewami, zechcesz wydobyć je z mroku dzięki akcentowemu oświetleniu wybranych powierzchni. Aby to uczynić, użyj np. niskich, przenośnych opraw reflektorowych na szpikulcach wtykanych w ziemię pod krzewami, wśród klombów i skalniaków i niewysokich, stałych opraw stojących na trawnikach.
Oświetlenie wysokich drzew
Jeśli masz w ogrodzie szczególnie okazałe, duże drzewo lub np. grupę drzew o mniejszych rozmiarach, lecz rosnących blisko siebie, podświetl je umieszczając przy pniach oprawy dogruntowe lub zamontowane na podłożu oprawy reflektorowe skierowane ku górze. Najlepiej sprawdzą się tu oprawy do wyładowczych lamp metalohalogenkowych.

Oświetlenie zbiorników wodnych

Oświetlenie ogrodowych zbiorników wodnych, fontann i roślin usytuowanych nad brzegami może być źródłem wspaniałych efektów świetlnych. Zwłaszcza falująca lub spadająca woda pięknie wygląda w sztucznym oświetleniu. Ryby przepływające w snopie sztucznego światła z opraw podwodnych są źródłem barwnych refleksów i cieni. Fontanna oświetlona wieczorem sprawi wrażenie żyjącej postaci. Światło skierowane na rośliny nad brzegiem zbiornika wodnego sprawi, że będą się one odbijać w wodzie jak w naturalnym lustrze.
Do oświetlenia oczka wodnego możesz użyć specjalnych opraw przeznaczonych do pracy w zanurzeniu. Ich wodoszczelność jest charakteryzowana tzw. klasą IP68, a oprawy są przeznaczone do zasilania napięciem obniżonym do 12 V, dostarczanym przez specjalne transformatorki zasilające.

Taras, werandę i patio można zmienić w zaciszne miejsca wieczornego wypoczynku np. ukrywając niewielkie oprawy do żarówek halogenowych pod schodami, poręczami lub ławkami.

Z pewnością będziesz także potrzebował miłego światła w altanie ogrodowej, gdzie odbędzie się twoje imieninowe „gardenparty” w gorący, lipcowy wieczór.

Nie zapomnij też dodać światła w rejonie grilla i miejsca do spożywania posiłków. Najprostszym pomysłem może okazać się zainstalowanie punktowych reflektorków wśród gałęzi pobliskich drzew.

Sprzęt oświetleniowy
Źródła światła
W oprawach oświetleniowych stosowanych na zewnątrz domu możesz oczywiście użyć tradycyjnych żarówek. Ponieważ oświetlenie przy wejściach jest często używane przez całą noc, idealnym rozwiązaniem jest tu stosowanie energooszczędnych źródeł światła. Oprawy ze świetlówkami kompaktowymi zapewnią doskonałe oświetlenie. Mimo użytkowania przez całą noc zużywają mało energii elektrycznej, a lampy poświecą kilka lat bez wymiany. W małych oprawach reflektorowych będą zapewne wykorzystane nowoczesne żarówki halogenowe zasilane napięciem 12 V.
Oprawy oświetleniowe
Szczególnym wymaganiem stawianym oprawom oświetleniowym stosowanym w ogrodzie i wokół domu jest szczelność. W pewnych porach roku, na zewnątrz występuje wilgoć. Oprawy są bezpośrednio narażone na działanie deszczu, a w ogrodzie dodatkowo na polanie strumieniem wody przy nawadnianiu roślin. Oprawy oświetleniowe są także narażone na wnikania kurzu, owadów i innych zanieczyszczeń stałych. Ze względu na niskie usytuowanie powinny też zabezpieczać człowieka przed możliwością dotyku lub zbliżenia do niebezpiecznych części czynnych wewnątrz oprawy. Stopień ochrony (szczelności) opraw określa się przy pomocy tzw. klasyfikacji IP. Według niej oprawy oświetleniowe oznaczane są dwucyfrowym symbolem kodu IP. Pierwsza cyfra tego symbolu oznacza stopień ochrony przed ciałami stałymi w tym pyłem, narzędziami i częściami ciała. Za pomocą drugiej cyfry podaje się stopień zabezpieczenia oprawy przed wnikaniem wody. Oprawy używane do oświetlenia zewnętrznego powinny mieć klasę IP, co najmniej 43. Klasa IP opraw narażonych na bezpośrednie polewanie wodą nie powinna być niższa niż 65, a dla opraw do pracy pod wodą musi mieć stopień 68.

Autor: Marek Kołakowski (LIGHTING.PL)

Treści powiązane: