LIGHTING.PL - Oświetlenie przemysłowe cz. 3 – Wymagania prawne i BHP związane z odpowiednim oświetleniem hal przemysłowych

Oświetlenie przemysłowe cz. 3 – Wymagania prawne i BHP związane z odpowiednim oświetleniem hal przemysłowych

Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) zawierają ogólne wymagania dotyczące oświetlenia miejsc pracy. Według art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) do podstawowych obowiązków pracodawcy należy ochrona zdrowia i życia pracowników przez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Należy przez to rozumieć m.in. zapewnienie odpowiedniego oświetlenia na stanowiskach pracy.

Na podstawie wspomnianego Kodeksu pracy rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, z 2007 r. Nr 49, poz. 330, z 2008 r. Nr 108, poz. 690) stanowi:

w dziale II – Obiekty budowlane i teren zakładu pracy, w § 10.1, zarządza „We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mogą przebywać pracownicy, pracodawca jest obowiązany zapewnić oświetlenie elektryczne w porze nocnej lub jeżeli oświetlenie dzienne jest niewystarczające. Wymagania dotyczące oświetlenia określają Polskie Normy.”
w dziale III – Pomieszczenia pracy, rozdział 1 – Przepisy ogólne, w § 15.1, zarządza „Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W szczególności w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie naturalne i sztuczne, …”
w dziale III – Pomieszczenia pracy, rozdział 2 – Oświetlenie, w § 25 i 26 zarządza, że jeśli nie jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji, to w pomieszczeniach pracy stałej powinno być zapewnione oświetlenie dzienne dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy i wymaganej dokładności. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy musi być zapewnione oświetlenie elektryczne. Oba rodzaje oświetlenia, dzienne i elektryczne powinny spełniać wymagania określone odpowiednimi Polskimi Normami.
w dziale III – Pomieszczenia pracy, rozdział 2 – Oświetlenie, w § 28 wymaga, aby w pomieszczeniach i miejscach pracy, w których w razie awarii oświetlenia mogą wystąpić zagrożenia życia i zdrowia pracowników, zapewnione było oświetlenie awaryjne spełniające wymagania określone w odrębnych przepisach i Polskich Normach.
inne paragrafy działu III – Pomieszczenia pracy, rozdział 2 określają m.in. stosunek wartości natężenia oświetlenia w pomieszczeniach sąsiadujących ze sobą, przez które odbywa się komunikacja wewnętrzna, który nie powinien być większy niż 5 do 1 oraz wymaganie warunków umożliwiających stopniową adaptację wzroku przy wyjściu z pomieszczeń, w których ze względów technologicznych praca wykonywana jest w ciemności.
w dziale IV – Procesy pracy, rozdział 1 – Przepisy ogólne, zobowiązuje również pracodawcę do oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywanych pracach i jego dokumentowania, do czego zaliczona powinna być okresowa ocena oświetlenia stanowisk pracy.

Wymagania jakie muszą spełnić pracodawcy w zakresie zapewnienia odpowiednich warunków oświetlenia zawarte są również w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, opublikowanym w Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm. Rozporządzenie to zarządza m.in., w rozdziale 2 – Oświetlenie i nasłonecznienie, że:

w § 57.1 – „pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, …”
w §59 – „Oświetlenie światłem sztucznym pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi powinno odpowiadać potrzebom użytkowym i spełniać wymagania Polskiej Normy dotyczącej oświetlenia wnętrz światłem elektrycznym.”, „Ogólne oświetlenie światłem sztucznym pomieszczenia przeznaczonego na stały pobyt ludzi powinno zapewniać odpowiednie warunki użytkowania całej jego powierzchni.” oraz „Oświetlenie światłem sztucznym połączonych ze sobą pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz do ruchu ogólnego (komunikacji) nie powinno wykazywać różnic natężenia, wywołujących olśnienie przy przejściu między tymi pomieszczeniami.”

Jak widać, oprócz ogólnych zaleceń, wspomniane rozporządzenia z zakresu BHP, po szczegółowe zalecenia o charakterze technicznym, odsyłają do odpowiednich branżowych Polskich Norm.

Wśród krajowych dokumentów normalizacyjnych nie istnieje norma dedykowana szczegółowo i wyłącznie zagadnieniom oświetlenia przemysłowego. Wymagania takie zostały natomiast włączone w zakres ogólnej, wydanej w 2012 r., normy PN EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy - Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Norma ta zastąpiła normę PN-EN 12464-1:2011 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, z 2011 r., która była normą w języku angielskim i nie została przetłumaczona na język polski. Z tego powodu w krótkim okresie jej obowiązywania stosowana była także, już nieobowiązująca, ale polskojęzyczna norma PN-EN 12464-1:2004: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, wydana w 2004 r.

Autor: Marek Kołakowski (LIGHTING.PL)

Treści powiązane: